Informacje ogólne
Dodany 07/02/2013 o 08:01 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945

Skład osobowy Zakładu

Kierownik Zakładu: dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz

dr hab. Sylwester Fertacz
dr hab. Lech Krzyżanowski
dr hab. Miłosz Skrzypek
dr Marcela Gruszczyk

Główne kierunki badań

Koncentrują się w największym stopniu na historii okresu międzywojennego i latach II wojny światowej, część z nich obejmuje cały XIX i XX w., tak historię Polski jak i powszechną. Przeważa w nich problematyka śląska w ujęciu wieloaspektowym i komparatystycznym, prezentowana na tle ogólnopolskim oraz na tle stosunków międzynarodowych (polsko-niemieckich i polsko-czechosłowackich). Badania śląskoznawcze obejmują m.in. zagadnienia: przemiany świadomości narodowej, ruchy migracyjne, powstanie i aktywność środowiska inteligencji, dzieje Kościoła rzymsko-katolickiego, tworzenie instytucji polskiego życia publicznego, procesy unifikacji Śląska w obrębie państwa polskiego, dzieje lecznictwa, historię harcerstwa. Zakład był organizatorem lub współorganizatorem (wraz z Muzeum Górnośląskim w Bytomiu i Instytutem Śląskim w Opolu) kilkunastu corocznych konferencji pt. Ogólnopolskie Seminarium Historyków Powstań Śląskich i Plebiscytu (ukazało się 13 tomów materiałów po konferencyjnych) a także wielu innych konferencji z zakresu problematyki śląskiej.

Z tematyki poza śląskiej pracownicy Zakładu prowadza badania dotyczące innych obszarów polskich: Małopolski, Wielkopolski, Pomorza, Wileńszczyzny, mniejszości narodowych w II Rzeczypospolitej, polityki zagranicznej w okresie międzywojennym. Od wielu lat Zakład prowadzi badania statutowe na temat: Problemy narodowościowe na śląskich i wschodnich pograniczach II Rzeczypospolitej, w ramach których realizowane są tematy prac doktorskich i habilitacyjnych. Pracownicy Zakładu uczestniczą w konferencjach ogólnopolskich i międzynarodowych dotyczących obszarów pogranicznych, a także są organizatorami sympozjów o charakterze ogólnopolskim, np. „Dwudziestolecia. Bilans sukcesów i niepowodzeń państwowości polskiej w okresie międzywojennym i w latach 1989 – 2009”.

Z zakresu historii powszechnej obok badania stosunków polsko-niemieckich i polsko-czechosłowackich na śląskich pograniczach, pracownicy Zakładu specjalizują się w stosunkach polsko-litewskich, polsko-rosyjskich, w dziejach myśli słowiańskiej XIX i XX w., sporadycznie sięgają także po tematy z historii państw bałkańskich i krajów Europy środkowej i południowo-wschodniej.

Publikacje zakładu

Prace naukowe, zwarte i zbiorowe (pod redakcją), autorstwa pracowników Zakładu

Dr hab. Sylwester Fertacz

Prace zwarte

  • Komitet Wszechsłowiański w Moskwie 1941-1947, Katowice 1991;
  • Polska myśl słowiańska w okresie drugiej wojny światowej, Katowice 2009;
  • S. Fertacz, K. Miroszewski, Marzec 1968 w województwie katowickim, Katowice 2009.

Dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz

Prace zwarte

  • Zaolzie w polityce rządu i opinii społeczeństwa polskiego 1925-1937, Katowice 2001;
  • Stosunki narodowościowe na Wileńszczyźnie w latach 1920-1939, Katowice 2010.

Dr hab. Lech Krzyżanowski

I Prace zwarte

  • Kościół katolicki wobec mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku w latach 1922-1930, Katowice 2000;
  • Sędziowie w II Rzeczypospolitej. Okręgi apelacyjne: krakowski i katowicki. Katowice 2011.

II Prace zbiorowe pod red. naukową

  • współredaktor, Wojciech Korfanty na kartach podręczników szkolnych. Jak uczyć o wybitnych postaciach we współczesnej edukacji historycznej i obywatelskiej?, Katowice 2009.

Dr hab. Miłosz Skrzypek

I Prace zwarte

  • Wojciech Korfanty, Warszawa 2009;
  • Śląsk Cieszyński 1918-1922. Wrastanie w Polskę, Bielsko-Biała 2017.

II prace zbiorowe pod red. naukową

  • współredaktor, Wojciech Korfanty na kartach podręczników szkolnych. Jak uczyć o wybitnych postaciach we współczesnej edukacji historycznej i obywatelskiej?, Katowice 2009.
dr hab. Sylwester Fertacz
Dodany 07/02/2013 o 08:00 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945
Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski
40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 130

tel. służbowy (032) 359 – 1385

e-mail: sylwester.fertacz@us.edu.pl

Pełnione funkcje

Redaktor serii: Historia Wydawnictwa UŚ; Członek Komisji Historycznej PAN Oddz. w Katowicach

Zainteresowania badawcze

Słowianofilstwo w XX wieku; historia Europy Wschodniej, w tym historia Rosji i ZSRR.

Sylwetka

Absolwent studiów historycznych w Uniwersytecie Śląskim (1975), doktor (od 1979),  doktor habilitowany (od 2000), profesor Uniwersytetu Śląskiego  (od 2009 do 2014). Zatrudniony od 01.03.1975 w Instytucie Nauk Politycznych UŚ, a od 15.02.1976 r. w Instytucie Historii UŚ.

Publikacje

Najważniejsze publikacje (około 60 publikacji naukowych, w tym w języku angielskim, rosyjskim i niemieckim)

Prace zwarte

  1. Komitet Wszechsłowiański w Moskwie 1941-1947. Katowice 1991;
  2. Polska myśl słowiańska w okresie drugiej wojny światowej. Katowice 2000;
  3. Wydarzenia Marca 1968 roku w województwie katowickim (we współautorstwie z K. Miroszewskim). Katowice 2009.

Artykuły

  1. Przyczynek do powstania i działalności Kongresu Słowian Amerykańskich w latach drugiej wojny światowej. „Kwartalnik Historyczny” 1993, nr 2, s. 77-89. Wersja w języku angielskim: „Acta Poloniae Historica” 72, 1995, s. 128-138;
  2. Dwiżenije sławianskoj solidarnosti i polskaja emigracyja w Wielikobritanii wo wremia wtoroj mirowoj wojny. „Sowietskoje sławjanowiedienije” 1990, nr 6, s. 29-36;
  3. Stalinizm a idea słowiańska. „Przegląd Humanistyczny” 1993, nr 5, s. 83-90;
  4. Emigracionnyje prawitiel’stwa sławianskich stran i Wsiesławianskij Komitiet w Moskwie wo wriemia wtoroj mirowoj wojny. „Acta Universitas Lodziensis”. Folia Historica 51. Łódź 1994, s. 173-180;
  5. A Contribution to the Establishment and Activity of the American Slav Congress during World War II. „Acta Poloniae Historica” 1995, t. 72, s. 128-138 (wersja polska: „Kwartalnik Historyczny” 1993, nr 2, s. 77-89).
  6. Internowanie i wywóz mieszkańców Górnego Śląska do Związku Radzieckiego w 1945 roku. W: Śląsko-zagłębiowskie konfrontacje historyczne (XIX-XX wiek). Red. M. W. Wanatowicz. Katowice 1999, s. 162-173;
  7. Koncepcje słowiańskie polskich ugrupowań nacjonalistycznych w okresie II wojny światowej. „Wieki Stare i Nowe”. T. 2. Katowice 2001, s. 227-243;
  8. Problemy statystyki Górnoślązaków deportowanych do ZSRR w 1945 r. W: Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku. Red. A. Dziurok i M. Niedurny. Katowice 2004, s. 41-50;
  9. Polskie koncepcje zjednoczenia Słowian w okresie drugiej wojny światowej. W: Europa unii i federacji. Idea jedności narodów i państw od średniowiecza do czasów współczesnych. Red. K. Ślusarek. Kraków 2004, s. 367-384;
  10. Wydarzenia Marca’68 w uczelniach katowickich. W: Katowice w minionej rzeczywistości. Red. A. Barciak. Katowice 2006, s. 233-254;
  11. Na drodze do Uniwersytetu. W: Uniwersytet Śląski 1968-2008. Dzieje, dokumentacja, źródła. Red. A. Barciak. Katowice 2008, s. 24-65;
  12. Von Brüdern und Schwestern. Das Allslawische Komitee in Moskau 1941-1947. „Osteuropa” (Leipzig) 59 Jg,, 12/ 2009, s. 139-152.
  13. Tragedia górnośląska 1945 r. W: Wokół spraw trudnych, bolesnych i zapomnianych. Studia i Szkice. Red. E. Kowalczyk, L. Ladorucka, W. Marciniak, B. Szubtarska, J. Żelazko. Łódź 2014, ss. 521-537.

Udział w grantach i projektach badawczych

Współudział w przygotowaniu zeszytu specjalnego miesięcznika Centrum Badań Historii i Kultury Krajów Europy Środkowo-Wschodniej przy Uniwersytecie w Lipsku „Osteuropa”, poświęconego powstaniu i upadku idei jedności słowiańskiej (2008-2009);

Udział w przedsięwzięciu badawczym IPN i Uniwersytetu Łódzkiego „Wokół spraw trudnych, bolesnych i zapomnianych”, zakończony publikacją artykułu o wywózce Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku (2013-2014).

dr hab. Joanna Januszewska -Jurkiewicz
Dodany 07/02/2013 o 07:59 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945
Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski
40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 130

tel. służbowy (032) 359 – 1385

e-mail: joanna.januszewska-jurkiewicz@us.edu.pl

Zainteresowania badawcze

– Pogranicza narodowościowe, językowe, religijne (dawne Wielkie Księstwo Litewskie, Śląsk Cieszyński) oraz polityka narodowościowa II RP i kwestia mniejszości narodowych;
– Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, a przede wszystkim stosunki z Czechosłowacją i Litwą;
– Życie polityczne w II RP (Wileńszczyzna, Zagłębie Dąbrowskie, województwo śląskie);
-Historia społeczeństwa, życie codzienne w XX wieku na ziemiach polskich;

-Dzieje ruchów młodzieży, a przede wszystkim historia harcerstwa.

Sylwetka

1984 r. – obrona pracy magisterskiej, napisanej pod kierunkiem prof. Stanisława Michalkiewicza: Harcerze śląscy w ruchu oporu 1939-1945.
1981–1988 – praca w Szkole Podstawowej nr 22 w Gliwicach (nauczyciel historii)
1987–1995 – asystent w Zakładzie Metodologii i Metodyki Nauczania Historii IH UŚ
1.10.1993 – 15.06.1994 – staż naukowy Uniwersytet Jagielloński
1995 – obrona pracy doktorskiej: Zaolzie w polityce rządu i opinii społeczeństwa polskiego (promotor: prof. Maria Wanda Wanatowicz
1996 – 2007 – adiunkt w Zakładzie Historii Najnowszej 1918–1945
1.10. 2000 – 30.01. 2001 – staż naukowy Uniwersytet Wrocławski
2007-2011 – starszy wykładowca w Zakładzie Historii Najnowszej 1918–1945
2011 – kolokwium habilitacyjne na podstawie rozprawy: Stosunki narodowościowe a Wileńszczyźnie 1920-1939, Katowice 2010 [za książkę autorka otrzymała Nagrodę Honorową w XI edycji Konkursu im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego, przyznawaną przez krakowskie środowisko historyczne za badania dziejów Europy Środkowo-Wschodniej XIX i XX wieku]
od 2011 r. – adiunkt w Zakładzie Historii Najnowszej 1918-1945; członek Komitetu Naukowego „Szkiców Archiwalno-Historycznych”, wydawanych przez Archiwum Państwowe w Katowicach
1.10. 2015 – 30.06. 2016 – urlop naukowy Litwa, Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy – Centralne Archiwum Państwowe Litwy (kwerenda)

Publikacje

Prace zwarte

  1. Zaolzie w polityce rządu i opinii społeczeństwa polskiego (1925-1937), Katowice 2001, ss. 190. ISSN 0208-6336, ISBN 83-226-1072-6;
  2. Stosunki narodowościowe na Wileńszczyźnie w latach 1920-1939, wyd. 1. Katowice 2010, wyd. 2. Katowice 2011, ss. 710. ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-1817-2.

Prace pod redakcją

  1. Z dziejów harcerstwa w Gliwicach, red. Joanna Januszewska-Jurkiewicz, Damian Recław, Gliwice 2012. ISBN 978-83-89856-47-0, ISSN 0860-7818
  2. Henryk Sławik – śląski bohater trzech narodów, red. Joanna Januszewska-Jurkiewicz, Lech Krzyżanowski, Bielsko-Biała 2015. ISBN 978-83-63904- 44-9
  3. Między Śląskiem a Wileńszczyzną, Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Joanna Januszewska-Jurkiewicz, Ewa Żurawska, Katowice 2019.

Wybrane artykuły/rozdziały

  1. Społeczeństwo województwa śląskiego wobec problemu Zaolzia w latach 1922-1938, [w:] Z najnowszych dziejów Śląska Cieszyńskiego, red. M.W. Wanatowicz, Katowice 1992, s. 65–93. ISSN 0208-6336 ISBN 83-226-0420-3;
  2. Zaolzie w granicach województwa śląskiego, [w:] Województwo śląskie 1922-1939. Zarys monograficzny, red. F. Serafin, Katowice 1996, s. 196–210. ISSN 0208-6336 ISBN 83-226-0660-5 (artykuł napisany wspólnie z K. Nowakiem)
  3. Józef Piłsudski wobec Zaolzia (1919-1935) „Pamiętnik Cieszyński”, t. 14: 1999, Cieszyn 1999, s. 65–85. ISSN 0137-558-x;
  4. Piłsudczycy nad Brynicą. Z dziejów obozu piłsudczykowskiego na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim (1919-1935), [w:] Śląsko-zagłębiowskie konfrontacje historyczne (XIX-XX w.), red. M.W. Wanatowicz. Katowice 1999, s. 128–147. ISSN 0208-6336 ISBN 83-226-0917-05.
  5. Antybolszewicka partyzantka na Białorusi sowieckiej w świetle raportu atamana Chwiedoszczenii z czerwca 1921 r., „Białoruskie Zeszyty Historyczne” z. 14, Białystok 2000, s. 220-230. ISSN 1232-7468;
  6. Przewodniczący ZHP Michał Grażyński i harcerze w Czechosłowacji, [w:] Michał Grażyński – wojewoda na pograniczu, red. K. Nowak, Cieszyn 2000, s. 33–52. ISBN 83-88204-05-x;
  7. Dwie „krajowe” inicjatywy białoruskie na Litwie Środkowej, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” z. 16, Białystok 2001, s. 197–218. ISSN 1232-7468;
  8. Krajanie, sąsiedzi, wrogowie. Polacy i Litwini na Ziemi Wileńskiej w latach 1920-1939, [w:] Stereotypy narodowościowe na pograniczu, red. W. Bonusiak, Rzeszów 2002, s. 256–278. ISBN 83–7338–021–3;
  9. W kręgu koncepcji „krajowych”. Białorusini i Żydzi na Litwie Środkowej wobec sporu polsko-litewskiego [w:] Europa unii i federacji, red. K. Ślusarek, Kraków 2004, s. 219–242;
  10. Konsul RP w Morawskiej Ostrawie Karol Ripa. „Polski wojewoda” na czeskim Śląsku czy orędownik polsko-czechosłowackiego porozumienia? [w:] Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918–1939, red. R. Kaczmarek i M. Masnyk, Katowice 2004, s. 144 – 172. ISSN 0208-6336; ISBN 83-226-1334-2;
  11. Piłsudczycy w Zagłębiu Dąbrowskim 1918–1939, [w:] Zagłębie Dąbrowskie w Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, red. J. Walczak, Sosnowiec 2005. ISBN83-89199-21-1;
  12. Harcerstwo śląskie w ruchu oporu. Stan badań [w:] Po ziemi naszej roześlem harcerzy… Z dziejów harcerstwa polskiego na Górnym Śląsku, red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2007, s. 71-100; ISBN 978-83-60071-10-6;
  13. Ludność „tutejsza” na ziemi wileńskiej jako obiekt sporu polsko-litewsko-białoruskiego, [w:] Józef Chlebowczyk – badacz procesów narodotwórczych w Europie XIX i XX wieku, red. M.W. Wanatowicz, Katowice 2007, s. 165–190; ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-1624-6;
  14. Spór o Wilno w latach 1919-1921 a próba wskrzeszenia Litwy historycznej, jako państwa trzech narodów. „Interstitio. East European Review of Historical Anthropology”, vol. 1, nr 2, December 2007, p. 176-199. ISSN 1857-2707 [Moldova]
  15. Między tradycją a indoktrynacją. Harcerstwo gliwickie 1945–1989 [w:] Władza, polityka i społeczeństwo w Gliwicach w latach 1939–1989, red. B. Tracz, Katowice-Gliwice 2010, s. 191-217. ISBN: 978-83-7629-228-1;
  16. Separatyzm, autonomia czy inkorporacja. Spory o kształt związku z Rzeczpospolitą na Górnym Śląsku i Wileńszczyźnie, „Zeszyty Chorzowskie” t. 12, red. Z. Kapała, Chorzów 2011, s. 59-82. ISSN 1429-5911;
  17. Razem czy osobno? Narody zamieszkujące Wileńszczyznę wobec perspektywy samostanowienia po I wojnie światowej (do początku 1920 roku), „Wieki Stare i Nowe”, Katowice 2010,  t. 2(7), s. 74-91. Together or apart? Nations living in Vilnius region towards a perspective of self-determination after the First World War (till the beginning of 1920), „The Old and the New Ages”, t. 2(7), s. 39-54. ISSN 0208-6336; 1899-1556;
  18. Józef Opacki – działacz niepodległościowy, wychowawca, organizator Archiwum w Gliwicach po II wojnie światowej, „Szkice archiwalno-historyczne” nr 7, 2011, s. 93-107. ISSN 1508-275X;
  19. Epilog wspólnoty polsko-białoruskiej. Organizatorzy i przywódcy antybolszewickiego oporu na pograniczu polsko-białoruskim w latach 1920-1922, „Wieki Stare i Nowe”. Tom specjalny: Ludzie i elity pogranicza, red. M. Fic, R. Kaczmarek, Katowice 2012, s. 41-57. ISSN 0208-6336, ISSN 1899-1556.
  20. Der  polnisch-litauisch-weißrussische Konflikt um das Wilna Gebiet 1918-1922 und sein Einfluss auf das Geschichtsbild in der Zwischenkriegszeit in: Burkhard Olschowsky (red./Hg.), Geteilte Regionen – geteilte Geschichtskulturen? Muster der Identitätsbildung im europäischen Vergleich, R. Oldenbourg Verlag München 2013 [Regionen des östlichen Europas im 20. Jahrhundert], s. 203-228; ISBN 978-3-486-71210-0;
  21. Kresy w myśli polskich elit Wilna i Lwowa w okresie międzywojennym, [w:] Dziedzictwo Kresów: przeszłość i teraźniejszość, red. Irena Kozimala, Anna Królikowska, Beata Topij-Stempińska, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, ISBN 978-83-7614-154-1 (AI); ISBN 978-83-277-0028-5 (WAM), s. 39-60.
  22. Oblicza „tutejszości”. Wieś, dwór, zaścianek na Wileńszczyźnie między światowymi wojnami, [w:] Obszary zgody czy konfliktu. Kresy Północno-Wschodnie II Rzeczypospolitej, red. W. Śleszyński i A. Włodarczyk, Białystok-Kraków 2014, s. 37-49; ISBN 978-83-7730-148-7;
  23. Lwowskie środowisko politechniczne [w:] Profesorowie lwowscy na Politechnice Śląskiej, red. D. Recław, W. Bąba, Gliwice 2015, s. 15-45; ISBN 978-83-89856-75-3;
  24. Harcerstwo w województwie śląskim w latach 1945–1948. Między tradycją, indoktrynacją a mitem „ziem odzyskanych”, [w:] Doświadczenia dzieciństwa i młodości w Polsce (1918-1989),  red. A. Kołakowski, Toruń 2015, s. 201-222. ISBN: 978-83- 8019264-5. [Seria: Szkoła – Państwo – Społeczeństwo, t. 8.];
  25. Na straży bezpieczeństwa państwa. Urząd Śledczy Policji Województwa Śląskiego w świetle materiałów procesu przeciwko naczelnikowi Marianowi Chomrańskiemu, [w:] Katowice w II Rzeczypospolitej, red. A. Barciak, Katowice 2015, s. 182-200. [Seria: Katowice w Rocznicę Uzyskania Praw Miejskich, t. 4 (14)]; ISSN 2084-5510, ISBN 978-83-60071-80-9;
  26. Polacy i Ukraińcy na Wołyniu do 1939 roku, [w:] W cieniu tragedii wołyńskiej 1943 roku. 70. rocznica mordów Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej, red. E. Żurawska, J. Sperka, Katowice 2015, s. 45-67; ISSN 0208-6336, ISBN 978-83-8012-433-2;
  27. Tatarzy na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym. Wyznawcy islamu w otoczeniu chrześcijańskim jako grupa o dwuszczeblowej świadomości narodowej,  „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”. [Wilno] 2015, t. 15, s. 95-117; ISSN 1822-3915 .
  28. Zagadnienie mniejszości narodowych w II Rzeczypospolitej. Czynniki kształtujące politykę narodowościową w pierwszej połowie lat 20. XX wieku [w:] Mniejszości narodowe i prawodawstwo mniejszościowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Historia i współczesność red. K. Nowak, J. Szymeczek, Český Tĕšín (Czeski Cieszyn) 2015. – s. 9-28 . ISBN 978-80-87381-15-1;
  29. Harcerze Lwowskiej Chorągwi Harcerstwa Polskiego na Górnym Śląsku po II wojnie światowej, „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”, Bytom 2016, nr 10, s.37-61. ISSN 0068-4651;
  30. „Kochałam to miasto jak człowieka…” Wilno i regionalizm wileński w publicystyce Heleny Romer-Ochenkowskiej w latach 20. XX w. [w:] Kobiety na Kresach na przełomie XIX i XX wieku, red. Adriana Dawid i Joanna Lusek, Warszawa, Bellerive sur Allier, Bytom, Opole 2016, s 163-176. ISBN 987-83-88880-39-1 (Muzeum Górnośląskie),  979-10-95627-06-7 (Edition La Rama), 987-83—7181-951-3 (Wydawnictwo DiG);
  31. Dąbrowa Górnicza i jej mieszkańcy w okresie międzywojennym, [w:] Dąbrowa Górnicza : monografia, t. 3 : Dzieje miasta : część 1. Dąbrowa Górnicza 2016, s. 647-664. – ISBN 978-83-60116-06-7;
  32. Życie społeczno-polityczne na terenie Dąbrowy Górniczej, [w:] Dąbrowa Górnicza : monografia, t. 3 : Dzieje miasta : część 1. – s. 441-503. Dąbrowa Górnicza 2016. ISBN 978-83-60116-06-7
  33. Podróże do Wilna i początki wileńskiej turystyki w drugiej połowie XIX wieku i w początkach XX stulecia (do 1914 roku) w świetle bedekerów i relacji, „Turystyka historyczna” T.1, red. Zbigniew Hojka, Krzysztof Nowak, Katowice 2017, s. 50-79, ISSN 0208-6336; ISBN 978-83-8012-914-6;
  34. Władysław Raczkiewicz na ziemiach północno-wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (1920-1930), [w:] Londyńska Reduta, t.1: Władysław Raczkiewicz (1885-1947), red. Jarosław  Kłaczkow, Mirosław Golon, Krzysztof Kania, Zbigniew Girzyński, Toruń 2017, ISBN 978-83-8019-812-8;
  35. Obraz mieszkańców Ameryki Południowej w relacjach z podróży Mieczysława Lepeckiego, [w:] Inny w podróży, t. 1. Literackie świadectwa podróży na przestrzeni wieków, red. Oksana Weretiuk Magdalena Rabizo-Birek, Rzeszów 2017, s. 282-294, ISBN 978-83-7996-444-4;
  36. Rektor Politechniki Lwowskiej profesor Adolf Joszt (1889–1957). O trudach „łączenia dobra technicznego z dobrem człowieka” w XX wieku, [w:] In servitute scientiae.  Biografistyka,  Galicja,  Druga Rzeczpospolita. Księga Pamiątkowa w 10. Rocznicę śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, red. Antoni Maziarz, Opole 2017. s. 143-158, ISBN 978-83-7395-767-1;
  37. Oświęcim i ziemia oświęcimska w niepodległej Polsce 1918-1939, [w:] Oświęcim – miasto pogranicza, t. 1, red. Bożena Czwojdrak, Kazimierz Miroszewski, Piotr Węcowski,  Warszawa 2018, s. 216-246. t. 1-2 ISBN 978-83-235-3303-0; druk t. 1 ISBN 978-83-235-3239-2;
  38. Oświęcim w XX wieku. Okres międzywojenny, [w:] Oświęcim – miasto pogranicza, t. 2,  red. Bożena Czwojdrak, Kazimierz Miroszewski, Piotr Węcowski,  Warszawa 2018, s. 228-264. t. 1-2 ISBN 978-83-235-3303-0; druk t. 2 ISBN 978-83-235-3261-3;
  39. Józef Piłsudski wobec spraw śląskich w dobie odbudowy państwa polskiego, [w:] Korfanty i inni… Rok 1918 na Górnym Śląsku, praca zbiorowa pod red. Jerzego Myszora przy współpracy Henryka Olszara, Katowice 2018 [Księgarnia św. Jacka Sp. z oo.], s. 175-205. ISBN 978-83-8099-054-8;
  40. Litewskim szlakiem Bonapartego w 1812 roku. Napoleońskie fascynacje Czesława Jankowskiego, [w:] Czesław Jankowski 1857-1929. Między tutejszością a europejskością. Zbiór studiów pod red. Ireny Fedorowicz i Mirosława Dawlewicza, Wilno 2018 [Vilniaus Universiteto leidykla/ Wydawnictwo Uniwersytetu Wileńskiego], s. 61-75. ISBN 978-609-07-0077-8 druk; ISBN 978-609-07-0076-1 elektr.
dr hab. Lech Krzyżanowski
Dodany 07/02/2013 o 07:59 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945
Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski
40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 131

tel. służbowy (032) 359 – 1536

e-mail: lech.krzyzanowski@us.edu.pl

Pełnione funkcje

-Wicedyrektor Instytutu Historii 2005-2012
-Pełnomocnik Dziekana WNS ds. Jakości Kształcenia 2012-2016, 2016-nadal
-Członek Komisji ds. Strategii Rozwoju w Zakresie Kształcenia i Dydaktyki 2016-nadal
-Kierownik Podyplomowych Kwalifikacyjnych Studiów Historycznych 2010-nadal

Zainteresowania badawcze

Zgodnie z historycznym i prawniczym wykształceniem, w swych dociekaniach naukowych zajmuje się przede wszystkim dziejami inteligencji prawniczej w okresie międzywojennym. Punktem wyjścia są problemy tej grupy zawodowej w skali ogólnopolskiej, jednak w sposób szczególny analizuje losy prawników na Górnym Śląsku i w Małopolsce. Temat ten ujmowany jest jako element badań komparatystycznych. Podejmuje problematykę źródeł rekrutacji kadr dla polskiego wymiaru sprawiedliwości, kwestie związane ze strukturą narodową, dzielnicową i społeczną tej grupy zawodowej, funkcjonowaniem sądownictwa powszechnego w okresie międzywojennym oraz losów środowiska prawniczego w czasie II wojny światowej. Inny obszar zainteresowań badawczych obejmuje dzieje Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. Zwłaszcza problemy: stosunku Kościoła katolickiego do mniejszości niemieckiej, okoliczności tworzenia polskich struktur kościelnych na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym oraz różnorakie przejawy działalności duchowieństwa na tym terenie (m.in. postawy polityczne, narodowe, stosunek do ludności napływowej itp.).

Sylwetka

Studia – (historia – Uniwersytet Śląski w Katowicach 1983-1988, magister; prawo – Uniwersytet Śląski w Katowicach 1992-1997, magister)
Doktorat, historia, czerwiec 1998
Habilitacja, historia, styczeń 2012
Zatrudnienie:
Szkoła Podstawowa nr 5 w Kluczborku 1988-1994 – nauczyciel,
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Mysłowicach, Katedra Historii 2002-2007 – adiunkt;
Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu, Katedra Administracji i Politologii 2007-2010 – starszy wykładowca;
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Historii 1994-nadal – asystent (1994-1998; adiunkt 1998-2011; starszy wykładowca 2011-2012; adiunkt z habilitacją 2012-nadal

Publikacje

Do ważniejszych publikacji należą

  1. Kościół katolicki wobec mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku w latach 1922-1930. Katowice 2000;
  2. Konstytucja kwietniowa a autonomia województwa śląskiego. Dyskusja nad nowelizacją statutu organicznego województwa śląskiego w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku (w:) Europa unii i federacji. Idea jedności narodów i państw od średniowiecza do czasów współczesnych, red. Krzysztof Ślusarek. Kraków 2004;
  3. Udział prawników w polsko niemieckim konflikcie o Górny Śląsk (1919 – 1921) (w:) Powstańcze Miscellanea. Z badań nad biografistyką i ewidencją personalną powstań śląskich, red. Z. Kapała. Bytom 2006;
  4. Kadry polskiego sądownictwa na Górnym Śląsku w pierwszych latach istnienia katowickiego okręgu apelacyjnego (w) Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, 2007 nr 4;
  5. Zjazdy prawnicze i ich rola w procesie integrowania systemu prawnego II Rzeczypospolitej, (w) „Czasopismo Prawno – Historyczne” 2008. t. LX, z. 1
  6. Sędziowie w II Rzeczypospolitej. Okręgi apelacyjne: krakowski i katowicki. Katowice 2011, ss. 510,
  7. Poczet wybitnych powstańców śląskich [współautorstwo wraz z Maciejem Ficem i Miłoszem Skrzypkiem]. Bielsko-Biała 2011, ss. 111,
  8. Jak 9 z „Wujka”. Górnośląski glosariusz Polski Ludowej. Bielsko-Biała 2016, ss. 202
  9. Temida wyemancypowana? Słownik biograficzny kobiet – sędziów, asesorów i egzaminowanych aplikantów w międzywojennym sądownictwie polskim. Sopot 2018, ss. 342,
  10. Wilamowice 1818-2018. Miasto i ludzie (współautorstwo z Maciej Fic, Konrad Meus). Wilamowice 2018, ss. 476,

Udział w grantach i projektach badawczych

  1. „Śląsk. Droga do niepodległej”. Grant w ramach Programu Wieloletniego – Niepodległa, na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego Niepodległa 45/N/2017/BPN. Uczestnik (2017 r.)
  2. „Panteon Górnośląski – badania naukowe” Grant nr 0303/DLG/2018/10 w ramach programu „Dialog”. Uczestnik (2018 r.)
dr hab. Miłosz Skrzypek
Dodany 07/02/2013 o 07:59 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945
Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski
40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 131

tel. służbowy (032) 359 – 1536

e-mail: milosz.skrzypek@us.edu.pl

Zainteresowania badawcze

Zainteresowania badawcze koncentrują się na zagadnieniach związanych z najnowszą historią Polski, wzbogaconych o elementy historii powszechnej. Uwzględniają one przede wszystkim historię terenów pogranicza tzw. „kresów południowo-zachodnich” państwa polskiego. W szczególności dotycząc obszaru Śląska Cieszyńskiego, którego dzieje w odniesieniu do lat 1918–1922 poddawano wieloaspektowej analizie. Kładąc główny nacisk na procesy unifikacyjne i państwowotwórcze, ujęte w kontekście relacji z odrodzoną w 1918 roku Rzeczypospolitą, zaprezentowano jednocześnie „dziedzictwo” Austro-Węgier i w mniejszym stopniu Niemiec – poruszając między innymi obszary badawcze związane z funkcjonowaniem policji, administracji szkolnej i sądowniczej, ustawodawstwa, czy wreszcie kwestie odnoszące się do problematyki samorządu lokalnego – funkcjonującego w ramach wskazanych organizmów państwowych, a następnie Polski – województwo śląskie 1922–1939. Powyższy obszar badań objął także elementy biograficzne osób powiązanych zarówno centralną, jak i regionalną sceną polityczną. Scharakteryzowano tu rolę i wkład w budowanie zrębów państwowości polskiej oraz dalsze ich funkcjonowanie w życiu politycznym wzmiankowanego organizmu. W podejmowanej tematyce badawczej znalazły się także kwestie planowanej oraz rzeczywistej już autonomii województwa śląskiego, gdzie starano się ukazać różnorodną specyfikę obu jego części składowych – cieszyńskiej i górnośląskiej. Uzupełniającym dla powyższego były badania związane z polityką państw sprzymierzonych – Wielkiej Brytanii i Francji –  wobec konfliktów narodowościowych na terenach pogranicza polsko-czechosłowackiego i polsko-niemieckiego w okresie kształtowania się granic państwa polskiego. Uwzględniono tu długofalowe cele implikujące ówczesną politykę, jak i konkretnie podejmowane działania.
Odmienne od powyższego były badania nad dziejami kultury Zagłębia Dąbrowskiego po 1945 roku, które znalazły swój wyraz na stronach syntez dotyczących takich miast, jak Będzin i Dąbrowa Górnicza.

Sylwetka

1999 – magister historii (specjalność nauczycielska), Uniwersytet Śląski w Katowicach
2004 – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, nadany przez Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
2018 – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii, nadany przez Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Pracę w Uniwersytecie Śląskim (Wydział Nauk Społecznych, Instytut Historii, Zakład Historii Najnowszej 1918–1944) podjął 1 października 2004 roku na stanowisku adiunkta.

Publikacje (wybrane)

  1. M. Skrzypek, Śląsk Cieszyński w latach 1920–1922. Wrastanie w Polskę, Bielsko-Biała 2017.
  2. Europa XX-XXI wieku. Społeczno-polityczne konsekwencje kryzysów, M. Gruszczyk, L. Krzyżanowski, M. Skrzypek, Katowice 2017.
  3. Protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (1918-1920), Część I, E. Długajczyk i M. Skrzypek, Cieszyn 2016.
  4. Protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (1918-1920), Część II Dokumenty Dodatkowe, M. Skrzypek, Cieszyn 2016.
  5. M. Skrzypek, Mocarstwa zachodnie wobec polsko-niemieckiego konfliktu na Górnym Śląsku po I wojnie światowej, „Śląski Almanach Powstańczy”, T. I, red.
    L. Krzyżanowski, Świętochłowice 2015.

Udział w grantach i projektach badawczych

-Projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki – Moduł 1.1, „BIBLIOTHECA TESSINENSIS”. Kontynuacja procesu wydawania drukiem kluczowych źródeł historycznych odnoszących się do Śląska Cieszyńskiego poprzez publikację Series Polonica 5 (cz 1. i 2.) tomu źródłowej serii wydawniczej Książnicy Cieszyńskiej. Kierownik projektu: prof. dr hab. Janusz Spyra. Dyscyplina naukowa: Historia. Udział w grancie jako wykonawca (współautorstwo i autorstwo dwóch części edycji źródłowej).
-Makroregionalny projekt historyczny „Pierwsi Niepodlegli” 2017–2018, Fundacja Wspierania Więzi Lokalnych. Udział w projekcie jako członek kadry naukowej.

dr Marcela Gruszczyk
Dodany 07/02/2013 o 07:58 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945

Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski

40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 130

tel. służbowy (032) 359 – 1385

e-mail: marcelagruszczyk@gmail.com

Pełnione funkcje

  • Pełnomocnik Rektora ds. Promocji i Współpracy ze Szkołami;
  • Sekretarz redakcji czasopisma „Wieki Stare i Nowe”;
  • Koordynator UŚ dla Nauczycieli;
  • Koordynator merytoryczny Kongresu Oświaty Katowice (edycja 2016 i 2018);
  • Tutor w programie Uniwersytet Najlepszych;
  • Trener Uniwersytetu Młodego Odkrywcy, UŚ Maturzystów oraz UŚ Młodzieży;

Zainteresowania badawcze

Zainteresowania badawcze koncentrują się wokół dziejów dwudziestolecia międzywojennego w Polsce oraz II wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia idei jedności słowiańskiej oraz współpracy państw słowiańskich.

Sylwetka

Zatrudnienie
– od 2017 r. adiunkt w Zakładzie Historii Najnowszej 1918-1945 IH UŚ;
– w latach 2012– 2017  asystent w Zakładzie Historii Najnowszej 1918-1945 Instytutu Historii UŚ.
Wykształcenie 
– styczeń 2017 r. – uzyskanie stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, WNS UŚ;
– czerwiec 2014 r. – ukończenie studiów doktoranckich w zakresie historii, WNS UŚ;
– czerwiec 2010 r. – uzyskanie tytuły zawodowego magistra na kierunku politologia, WNS UŚ;
– czerwiec 2009 r. – uzyskanie tytuły zawodowego magistra na kierunku historia, WNS UŚ.

Publikacje

  1. Gruszczyk M.: Idea w służbie propagandy. Komitet Słowiański w Polsce 1945–1953 na tle ruchu nowosłowiańskiego. Katowice 2019, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, ISSN 0208-6336.
  2. Gruszczyk M.: Polska granica zachodnia i «Ziemie Odzyskane» w optyce słowiańskiej propagandy po II wojnie światowej. W: Na swoim? U siebie? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Red. K. Bock-Matuszyk, W. Kucharski, P. Zubowski. Wrocław 2018, Ośrodek „Pamięć i Przeszłość”, s. 403–414, ISSN 0208‑6336, ISBN 978‑83‑226‑3043‑3 (wersja drukowana), ISBN 978‑83‑226‍‑3044‑0 (wersja elektroniczna).
  3. Gruszczyk M., Fertacz S.: Idea jedności słowiańskiej na forum Rady Narodowej RP w latach 1939-1945. W: Depozyt niepodległości: Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939-1991). Red. Z. Girzyński, P. Ziętara. Toruń 2018, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 69-85. ISBN 978-83-8019-882-1.
  4. Gruszczyk M.: Ubezpieczenia brackie na Górnym Śląsku w latach 1922–1939. W: Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku 1922–2017. Red. W. Koczur, Z. Muczko. Warszawa–Chorzów 2018, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, s. 45–64, ISBN978-83-948669-6-9.
  5.  Gruszczyk M.: Od Egidy i Strasznego Dworu… – życie studenckie w perspektywie historycznej. W: Uniwersytet Śląski w minionym 50-leciu (1968-2018). Red. A. Noras, S. Fertacz. Katowice 2018, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, ISBN 978-83-226-3359-5
    (wersja elektroniczna).
  6.  Gruszczyk  M.: Idea jedności słowiańskiej w aspekcie kryzysu jugosłowiańskiego na przykładzie zmian  w funkcjonowaniu Komitetu Słowiańskiego w Polsce. W: Europa XX−XXI wieku. Społeczno-polityczne konsekwencje kryzysów. Red. M. Gruszczyk, L. Krzyżanowski, M. Skrzypek. Katowice 2017, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, ISSN: 978-83-226-3043-3.
  7. Gruszczyk M.: «Pogranicze słowiańsko-germańskie». Łużyce w optyce działań Komitetu Słowiańskiego w latach 1945–1947. Zarys problematyki. W: Na pograniczach. W kręgu historii, sztuki i mediów. Red. A. Chudzik, R. Lipelt. Sanok 2016, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku, ISBN: 978-83-61802-14-3.
  8.  Gruszczyk M.: Pierwszy powojenny Zjazd Słowiański w Belgradzie 8–11 (16) grudnia 1946 roku. W: Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2013. Referaty. Red. A.M. Adamus, Ł. Kamiński. Warszawa 2014, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ISBN 978-83-7629-670-8.

Udział w grantach i projektach badawczych

PROJEKTY UNIJNE
– uczestnik projektu „Uniwersytet Śląski Młodzieży – nauka a problemy współczesnego świata”, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Umowa o dofinansowanie projektu nr POWR.03.01.00-00-U067/17-00 zawarta w dniu 9 sierpnia 2018 r., Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, Oś priorytetowa III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie Wyższym;
PROJEKTY GRANTOWE W RAMACH DOTACJI DLA MŁODYCH NAUKOWCÓW
– Projekt pt. „Propaganda słowiańska w Polsce w latach 1944–1947 ze szczególnym uwzględnieniem roli Komitetu Słowiańskiego w Polsce” realizowany w Instytucie Historii
w latach 2013–2014, kierownik projektu.
– Projekt pt. „Działalność kulturalna Komitetu Słowiańskiego w Polsce na rzecz przyjaźni i współpracy narodu polskiego z innymi narodami słowiańskimi (ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia niepodległościowych dążeń Serbów Łużyckich)” realizowany
w Instytucie Historii w latach 2014–2015, kierownik projektu.
– Projekt pt. „Emanacja idei słowiańskiej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1941–1948”  realizowany w Instytucie Historii w latach 2015–2016, kierownik projektu.
– Projekt pt. „Ideologia słowiańska w XX wieku”  realizowany w Instytucie Historii w roku 2016, kierownik projektu.
– Projekt pt. „Między rzeczywistością polityczną a światem iluzji: idea jedności słowiańskiej w XX wieku”, realizowany w Instytucie Historii w latach 2017–2018.
– Projekt pt. „Trudna przyjaźń. Historia Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Jugosłowiańskiej,
po II wojnie światowej”, realizowany w Instytucie Historii w latach 2018–2019, kierownik projektu.

mgr Łukasz Gądzik
Dodany 07/02/2013 o 07:58 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945

Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski

40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 130

tel. służbowy (032) 359 – 1385

e-mail: lukasz.gadzik@op.pl

mgr Piotr Rygus
Dodany 07/02/2013 o 07:52 przez Administrator

Zakład Historii Najnowszej 1918-1945

Instytut Historii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski

40-007 Katowice, Bankowa 11 , pok. 130

tel. służbowy (032) 359 – 1385

e-mail: p.u.rygus@o2.pl

Copyright (c) 2013-2023 by Instytut Historii. Wszystkie prawa zastrzeżone. Design by